Đọc truyện Lolita – Chương 5

Những ngày thanh xuân của tôi, khi tôi nhìn lại, dường như bay xa khỏi tôi trong cơn lốc quay cuồng các mẩu vụn lờ mờ lặp đi lặp lại, như cơn bão tuyết ban mai toàn những mảnh giấy lau đã dùng, mà hành khách nhìn thấy cuốn theo sau toa quan sát cuối đoàn tàu. Tôi thực dụng, giễu cợt và nhanh gọn trong những quan hệ mang tính vệ sinh với đàn bà. Khi còn là sinh viên ở London và Paris, gái làm tiền với tôi là đủ. Việc học tập của tôi tỉ mỉ và căng thẳng, nhưng không đặc biệt hiệu quả. Ban đầu, tôi dự tính lấy bằng bệnh học tâm thần như nhiều nhân tài manqué khác; nhưng tôi lại còn manqué hơn cả họ; kiệt sức dị thường, tôi thấy áp lực đè nặng, bác sĩ, phát bệnh; và tôi quay qua văn học Anh, nơi bao nhiêu thi sĩ nản trí tha hóa thành các giáo viên ngậm tẩu mặc đồ vải tuýt. Paris rất hợp với tôi. Tôi bàn luận về phim Xô Viết với những người lưu vong. Tôi ngồi với đám đồng tính ở tiệm “Les Deux Magots”. Tôi viết những tiểu luận loằng ngoằng cho các tờ tạp chí chẳng mấy ai biết đến. Tôi sáng tác những bài thơ cóp nhặt:

…Fräulen von Kulp

có lẽ đã ngoái lại, tay nàng tựa vào cánh cửa.

Tôi sẽ không theo nàng. Không theo Fresca. Không theo

con hải âu kia.

Một bài viết của tôi với nhan đề “Chủ đề Proust trong một lá thư của Keats gửi Benjnamin Bailey” khiến cho sáu hay bảy vị học giả cười tủm tỉm khi đọc nó. Tôi xắn tay vào viết cuốn Histoire abrégée de la poésie anglaise cho một nhà xuất bản nổi tiếng, và sau đó bắt đầu biên soạn sách giáo khoa về văn học Pháp cho sinh viên nói tiếng Anh (với những so sánh rút ra từ các nhà văn Anh); cuốn sách này làm tôi bận rộn suốt những năm bốn mươi — và tập cuối cùng của nó gần như sẵn sàng để in khi tôi bị bắt.

Tôi tìm được việc làm — dạy tiếng Anh cho một nhóm người lớn ở Auteuil. Rồi trường nam sinh thuê tôi trong hai mùa đông. Thỉnh thoảng tôi tận dụng mối quen biết với các nhân viên xã hội và nhà tâm lý trị liệu để đi cùng với họ đến một số cơ sở khác nhau, như trại trẻ mồ côi và trường cải huấn, những nơi có thể ngắm nghía các bé gái xanh xao mới lớn có hàng mi dầy đan xoắn vào nhau mà hoàn toàn chẳng sợ ai bắt lỗi, gợi nhớ lại điều mà người ta được ban phát trong những giấc mơ.

Giờ đây tôi muốn giới thiệu ý niệm như sau. Giữa tầm tuổi từ chín đến mười bốn xuất hiện những thiếu nữ để lộ cho một số lữ khách bị bỏ bùa, già hơn họ gấp đôi hoặc gấp nhiều lần tuổi, thấy bản chất đích thực của họ, bản chất tiên nữ (nghĩa là yêu quái), chứ không phải của con người; và tôi xin được đặt tên cho những vưu vật này là “nymphet”.

Dễ thấy là tôi dùng các thuật ngữ thời gian thay cho các thuật ngữ không gian. Trên thực tế, tôi muốn cho độc giả nhìn “chín” và “mười bốn” như những đường biên — những bãi biển gương và những tảng đá hồng — của hòn đảo bị bỏ bùa mà các nymphet ấy của tôi thường lai vãng, bao quanh là mênh mông biển mù sương. Phải chăng mọi bé gái trong giới hạn tuổi ấy đều là nymphet? Tất nhiên là không. Nếu không thì chúng tôi, những kẻ hiểu chuyện, chúng tôi, những lữ khách cô đơn, chúng tôi, những gã cuồng si nymphet, đã phát điên từ lâu. Mà nhan sắc cũng không phải là tiêu chuẩn; và sự thô tục, hoặc ít nhất là cái mà một cộng đồng nhất định nào đó cho là thô tục, chưa hẳn đã làm phương hại những đặc tính huyền bí — nét duyên mê hồn, sức quyến rũ quỷ quyệt, gian giảo, khó nắm bắt, làm tan nát cõi lòng — những thứ đã tách rời nymphet khỏi các cô bé cùng tuổi vẫn bị lệ thuộc nhiều vô song vào cõi không gian của những hiện tượng đồng thời hơn vào ốc đảo mơ ảo của thời gian bị mê hoặc, nơi Lolita chơi đùa cùng những vưu vật như nàng.

Trong cùng giới hạn tuổi này, số lượng nymphet đích thực luôn thấp hơn một cách rõ rệt so với số lượng các cô bé tạm thời xấu xí, hoặc thật là dễ thương, “xinh xắn”, thậm chí “duyên dáng” và “hấp dẫn”, bình thường, mũm mĩm, dáng thô kệch, da lạnh ngắt, đậm chất người trần, với cái bụng tròn và tóc thắt bím, những cô bé khi lớn lên có thể, hoặc không thể trở thành những phụ nữ tuyệt đẹp (hãy nhìn những cô ả béo lùn xấu xí đi tất đen và đội mũ trắng thay hình đổi dạng thành các ngôi sao điện ảnh cực kỳ hấp dẫn). Đưa cho người đàn ông bình thường tấm ảnh chụp nhóm nữ sinh hay nữ hướng đạo sinh và đề nghị chỉ ra cô gái đáng yêu nhất thì không nhất thiết là anh ta sẽ chọn nymphet trong số họ. Phải vừa là nghệ sĩ, vừa là thằng điên, một kẻ sầu muộn mênh mang, với một bong bóng độc dược nóng bỏng trong cật và ngọn lửa cuồng dục luôn rực đỏ trong tủy sống (Ôi, phải cố gắng thế nào để co mình che giấu!), thì mới nhận ngay ra, qua những dấu hiệu khó giải thích bằng lời — gò má thoáng lượn nét mèo, đôi chân và cánh tay thon nhỏ phủ đầy lông tơ, và nhiều dấu hiệu khác mà sự tuyệt vọng, nỗi hổ thẹn và giọt nước mắt yếu mềm cản ngăn tôi liệt kê hết ra đây — những tiểu quỷ chết chóc giữa đám trẻ ngoan lành; nàng đứng lẫn vào chúng, không bị ai nhận ra, và chưa tự ý thức được quyền lực phi thường của chính mình.

Hơn nữa, do ý niệm thời gian đóng vai trò ma thuật đến thế trong vụ việc này, nên nhà nghiên cứu không nên bất ngờ khi biết rằng cần có khoảng chênh vài tuổi, tôi cho là không thể ít hơn mười tuổi, thông thường là ba hoặc bốn mươi tuổi, và đến tận chín mươi tuổi trong một số trường hợp khá nổi tiếng, giữa thiếu nữ và người đàn ông, mới có khả năng làm cho anh ta rơi vào bùa mê của nymphet. Đây là câu hỏi về sự căn chỉnh tiêu cự, câu hỏi về khoảng cách nào đó đủ cho con mắt bên trong run sướng vươn qua, câu hỏi về sự tương phản nào đó đủ làm tâm trí hào hển bừng tỉnh nỗi khát khao trái cấm. Khi tôi là cậu bé và nàng là cô bé, thì với tôi, Annabel bé nhỏ không phải là nymphet; tôi là kẻ xứng đôi vừa lứa với nàng, một faunlet chính danh, trên cùng ốc đảo bị bỏ bùa ấy của thời gian; nhưng hôm nay, vào tháng Chín năm 1952 này, sau hai mươi chín năm trôi qua, tôi nghĩ tôi đã có thể nhìn ra con yêu nữ khởi thủy, kiếp nạn của đời tôi, ẩn khuất ở trong nàng. Chúng tôi yêu nhau với một tình yêu non dại, được đặc trưng bởi sự mãnh liệt vẫn rất hay tàn phá cuộc đời người lớn. Tôi là chàng trai mạnh mẽ và đã sống sót; nhưng chất độc ngấm vào vết thương, mà vết thương thì mãi không lành, và chẳng bao lâu sau, tôi đã thấy mình đang trưởng thành giữa một nền văn minh cho phép người đàn ông hai mươi lăm tuổi được ve vãn thiếu nữ mười sáu tuổi, nhưng không được đụng đến bé gái mười hai tuổi.

Vậy nên, không lấy gì làm lạ là những năm tháng trưởng thành ở châu Âu của đời tôi tỏ ra hai mặt đến mức quái đản. Bề ngoài, tôi có những quan hệ được gọi là bình thường với đám gái trần tục mang quả bí ngô hay quả lê thay cho vú; bên trong, tôi bị thiêu đốt dần mòn bởi lò lửa địa ngục của thứ dục vọng khu biệt dành cho mọi nymphet thoáng qua mà kẻ hèn nhát luôn cúi mình theo pháp luật như tôi không dám đến gần. Những con đàn bà tôi được phép dùng chỉ là những tác nhân xoa dịu tạm thời. Tôi sẵn sàng tin là cảm giác tôi nhận được từ việc làm tình tự nhiên cũng hệt như cái mà những con đực to khoẻ cảm thấy khi giao hoan với những bạn tình to khoẻ của chúng trong những cú dập đều đặn, nhịp nhàng vẫn làm rung chuyển thế giới. Khổ nỗi là các “quý ông” kia không thấy, mà tôi lại từng thoáng thấy được niềm khoái lạc muôn phần nhức nhối hơn. Cơn mộng tinh mờ đục nhất của tôi còn ngàn lần chói sáng hơn tất cả những câu chuyện thông dâm mà nhà văn thiên tài cường dương nhất hoặc kẻ liệt dương giỏi giang nhất có thể hình dung ra. Thế giới của tôi tách đôi.

Tôi nhận thức thấy không phải một mà là hai giới tính, chẳng cái nào trong số chúng là của tôi, bác sĩ giải phẫu sẽ đặt tên cả hai là nữ giới. Nhưng với tôi, qua lăng kính tri giác, “chúng khác nhau như cây và mây”. Giờ đây tôi có thể lý giải tất cả những điều này, nhưng vào lúc hai mươi mấy, ngoài ba mươi tuổi, tôi không hiểu nỗi thống khổ ấy của mình rõ ràng như thế. Trong khi thể xác tôi biết nó thèm khát cái gì, thì tâm hồn tôi gạt bỏ mọi cầu xin của thể xác. Lúc này tôi thấy hổ thẹn và hoảng sợ, lúc khác tôi lại lạc quan đến mức khinh suất. Những cấm kỵ làm tôi ngạt thở. Các nhà phân tâm học ve vãn tôi bằng cách giả vờ giải phóng các dục năng giả tạo. Việc tôi thấy đối tượng duy nhất có thể làm trái tim mình xao xuyến là các chị em gái, người hầu gái và tỳ nữ của Annabel, đôi lúc có vẻ giống như dấu hiệu cảnh báo tôi về bệnh điên. Vào lúc khác, tôi lại tự nhủ rằng đó chỉ là vấn đề quan điểm, rằng thực sự chẳng có gì sai trái khi bị kích thích đến phát cuồng bởi trẻ em gái. Cho phép tôi nhắc độc giả nhớ lại rằng ở nước Anh, với việc thông qua Luật Trẻ Em và Người Vị Thành Niên vào năm 1933, thuật ngữ “trẻ em gái” được định nghĩa là “cô gái từ tám đến dưới mười bốn tuổi” (sau đó, từ mười bốn đến mười bảy tuổi, luật pháp xác định là “vị thành niên”). Mặt khác, tại bang Massachusetts của Mỹ, thì một “đứa trẻ nổi loạn”, theo quy định của luật pháp, là đứa trẻ “giữa bảy và mười bảy tuổi” (hơn nữa, chúng thường xuyên kết giao với bọn xấu xa đồi bại). Hugh Broughton, nhà văn gây tranh cãi dưới thời vua James Đệ Nhất, đã chứng minh rằng Rahab làm gái điếm từ thuở lên mười.

Tất cả những điều này thật thú vị, và tôi dám nói là quý vị đang thấy tôi sùi bọt mép trong cơn hứng; nhưng không, không phải thế đâu; tôi chỉ đang ném những ý nghĩ vui vẻ vào một cái bát xu nhỏ mà thôi. Thêm vài hình ảnh nữa nhé. Đây là Virgil, người có thể ngợi ca nymphet bằng giọng đơn, nhưng có lẽ cái ông mê đắm hơn lại là vùng đáy chậu dưới bìu trai trẻ. Còn đây là hai công chúa sông Nile sắp đến tuổi lấy chồng, con gái Vua Akhnaten và hoàng hậu Nefertiti (cặp vợ chồng hoàng tộc này có một lứa sáu đứa con), không mặc gì ngoài những chuỗi hạt rực sáng, thư giãn trên những chiếc gối, nguyên vẹn sau ba ngàn năm, với những tấm thân chó tơ nâu nềm, tóc cắt ngắn và đôi mắt dài đen như mun. Đây là vài cô dâu mười tuổi, bị ép buộc phải tự ngồi lên fascinum bằng ngà voi tại thánh đường học thuật kinh điển. Kết hôn và chung sống trước tuổi dậy thì là chuyện chẳng có gì lạ ở nhiều tỉnh miền Đông Ấn Độ. Ông già tám mươi tuổi người Lepcha giao cấu với đứa bé tám tuổi, cũng chẳng ai quan tâm. Nói cho cùng, Dante đã yêu điên dại Beatrice của ông khi nàng mới chín tuổi, một cô bé lóng lánh, tô son điểm phấn và đáng yêu, đeo đầy trang sức, mặc chiếc đầm đỏ thắm, đó là vào năm 1274, ở Florence, tại bữa tiệc riêng tư trong tháng Năm dễ chịu. Và khi Petrarch yêu điên dại Laureen của ông, nàng là một nymphet tóc vàng mười hai tuổi, chạy tung tăng trong gió, phấn hoa và bụi, một bông hoa đang bay lượn, giữa bình nguyên tuyệt đẹp nhìn từ dãy đồi Vaucluse.

Mà thôi, chúng ta hãy đàng hoàng và lịch sự. Humbert Humbert đã hết sức cố gắng cư xử tử tế. Hắn đã thực sự chân thành. Hắn vô cùng tôn trọng những đứa trẻ bình thường, với sự trong sáng và yếu mềm của chúng, và không đời nào hắn mó vào sự trinh trắng của đứa bé, nếu có rủi ro, dù là nhỏ nhất, xảy ra tai tiếng. Nhưng trái tim hắn đập rộn ràng làm sao mỗi khi, giữa đám đông ngây thơ, hắn liếc thấy một tiểu yêu nữ, “enfant charmante et fourbe”, mắt mờ, môi tươi, mười năm trong tù nếu anh lộ ra cho bé biết anh đang ngắm bé. Đời trôi qua thế đấy. Humbert hoàn toàn có thể giao hợp với Eve, nhưng Lilith mới là người hắn thèm muốn. Giai đoạn mới nhú của quá trình phát triển bầu vú xuất hiện khá sớm (10,7 tuổi) trong chuỗi thay đổi cơ thể đi cùng tuổi dậy thì. Và dấu hiệu trưởng thành tiếp theo là sự xuất hiện đầu tiên của lông mu có sắc tố (11,2 tuổi). Cái bát nhỏ của tôi đã đầy đến miệng.

Tàu đắm. Đảo san hô. Một mình với đứa con run rẩy của vị hành khách chết đuối. Em yêu ơi, chỉ là trò chơi thôi mà! Ôi những chuyến phiêu lưu tưởng tượng của tôi mới kỳ diệu làm sao khi tôi ngồi trên cái ghế dài cứng ngắc ở công viên giả vờ như đắm mình vào cuốn sách rung rung. Quanh nhà học giả trầm lặng, các nymphet tung tăng chơi đùa, như thể y là bức tượng quen thuộc hay một phần bóng râm và đốm nắng lung linh dưới gốc cây cổ thụ. Có lần, một cô bé tuyệt xinh mặc váy kẻ ca rô, lách cách đặt cái chân nai nịt nặng nề lên ghế, ngay cạnh tôi, luồn đôi tay trần thon thả vào tôi, thắt lại dây đôi giày trượt pa tanh của mình, và tôi tan chảy dưới ánh mặt trời, chỉ còn mỗi cuốn sách làm lá sung, mái tóc quăn nâu vàng của nàng xõa xuống phủ lên đầu gối trầy da, bóng lá chia sẻ cùng nàng xôn xao hòa lẫn bắp chân rực nắng kề sát má tôi liên tục đổi màu. Lần khác, một nữ sinh tóc đỏ vịn tay bên trên tôi trong métro, và màu nâu đỏ mà tôi phát hiện thấy trong nách nàng còn luẩn quẩn hàng tuần trong máu tôi. Tôi có thể kể ra rất nhiều mẩu chuyện lãng mạn đơn phương như vậy. Vài cái trong đó kết thúc đượm mùi địa ngục.

Chẳng hạn như lần tôi chợt thấy từ ban công nhà mình một cửa sổ sáng đèn bên kia đường, và cái gì đó loáng thoáng như nymphet đang cởi quần áo trước tấm gương đồng lõa. Do biệt lập, do xa xôi, ảo cảnh ấy có sức hấp dẫn đặc biệt mãnh liệt làm tôi phải lao hết tốc độ về phía sự thỏa mãn đơn độc của mình. Nhưng thật bất ngờ, thật quỷ quái, những họa tiết khỏa thân mềm mại làm tôi mê mệt ấy biến hình thành cánh tay trần kinh tởm dưới ánh đèn của một người đàn ông mặc đồ lót đang đọc báo bên cánh cửa sổ mở toang trong đêm hè nóng bức, ẩm ướt, tuyệt vọng.

Nhảy dây, nhảy ô. Mụ già mặc đồ đen ngòm ngồi xuống cạnh tôi, trên ghế băng của tôi, trên cái trăn khoái lạc của tôi (một nymphet đang mò mẫm tìm hòn bi lạc ngay bên dưới) và hỏi xem tôi có bị đau bụng không, mụ phù thủy xấc xược. Chao ôi, hãy để mặc tôi ở công viên tuổi dậy thì, ở vườn tôi xanh rêu. Hãy mặc cho chúng chơi đùa quanh tôi mãi mãi. Đừng bao giờ lớn nữa.